Xəbər verildiyi kimi, Rusiyada pestisidlərin və aqrokimyəvi maddələrin təhlükəsiz istifadəsi sahəsində dövlət nəzarətinin gücləndirilməsi ilə bağlı “Pestisidlərin və aqrokimyəvi maddələrin təhlükəsiz istifadəsi haqqında” federal qanunun beynəlxalq əməkdaşlığa dair bölməsində müvafiq dəyişiklik olunub.
Yeni qanunvericilik, bitkiçilik məhsullarının, pestisidlərin və aqrokimyəvi maddələrin təhlükəsiz istifadəsi, o cümlədən Rusiyaya idxal olunan pestisid və aqrokimyəvi maddələrin qüvvədə olan qeydiyyat şəhadətnaməsinin mövcud tələblərə uyğunluğunun müəyyən edilməsi məqsədilə onların laborator müayinələrinin aparılması üçün sınaq materiallarının və ya nümunələrin götürülməsi nəzərdə tutulur.
Eyni zamanda, dəyişiklikdə bu ölkəyə ixrac olunan bitkiçilik məhsullarının istehsal yerlərində pestisidlərin və aqrokimyəvi vasitələrin tətbiqi ilə bağlı məcburi tələblərə uyğunluğun müvafiq beynəlxalq müqavilədə nəzərdə tutulan üsullarla yoxlanılması ilə bağlı dövlət nəzarətinin gücləndirilməsi öz əksini tapır.
Tətbiq olunan yeniliyə əsasən, Rusiya meyvə-tərəvəz məhsullarının idxalında dövlət nəzarətini daha da gücləndirib. Belə ki, Rusiya yeni qanunvericilik tələblərinə uyğun olmayan və idxal tələblərinə cavab verməyən meyvə-tərəvəz məhsullarının bu ölkəyə ixracı mümkün olmayacaq. Bununla bağlı olaraq, Rusiya Federasiyasına meyvə-tərəvəz ixracı sahəsində fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektlərinin AQTA-da qeydiyyatdan keçməklə zəruri məlumatları təqdim etmələri tələb olunur.
Qeyd edək ki, Rusiya yeni dəyişiklikdən öncə də bitkiçilik məhsullarının idxalında bir sıra ölkələrə qadağalar tətbiq etmişdi.
Azərbaycanın ixrac bazarları arasında ilk yerlərdən birini məhz Rusiyanın təşkil etdiyini nəzərə alsaq, mövcud tətbiqlər bu istiqamətdə hansı problemlər yarada bilər?
Bununla bağlı iqtisadçı-ekspert Akif Nəsirli Cebhe.info-ya bildirib ki, Rusiyanın fitosanitar qurumu mötəbər bir qurum deyil və onun çıxardığı qərarlar da heç də həqiqəti əks etdirmir:
“Ona görə də Rusiya adətən fitosanitar qurumun xidmətindən siyasi məqsədlərlə sui-istifadə edir. Məsələn, bir vaxtlar Rusiya Türkiyədən pomidor idxalına qadağa qoymuşdu. Azərbaycandan da eynilə, pomidor idxalını qadağan etdi. Ancaq məsələ orasındadır ki, əgər Azərbaycanın pomidoru, qarpızı, yaxud digər ixrac məhsulunun tərkibindəki maddələr standartara uyğun olsaydı, heç Rusiya bazarlarına möhtac olmazdı.
Rusiyada bunu çox gözəl bilirlər ki, Azərbaycanda bütün məhsulların tərkibində ən azı azotun xüsusi çəkisi çoxdur və bu məhsulları Avropaya çıxarmaq mümkün deyil. Ona görə də bu problemi aradan qaldırmaq üçün ölkə daxilində iş görmək lazımdır.
Bir tərəfdən fermerləri maarifləndirmək lazımdır. Məsələn, fermerlərə başa salmaq lazımdır ki, qarpızın 18 kilo olması üçün ona normadan artıq qidalandırıcı gübrə olan ammonium şorası verəcəksə və tərkibi yoxlanarkən bu aşkarlanarsa nəinki ixrac, yerli bazara buraxılmayacaq. Digər tərəfdən də fermerlərin böyük əksəriyyəti bilmirlər ki, ammonium şorası hesabına böyütdüyü pomidor, xiyar, digər bostan-tərəvəz bitkiləri zərərli şəkil alır.
Onu bəziləri bilmir, bəziləri bilsə də, bazar üçün görkəmli olmasına görə, bunu edir. Hətta mən müşahidə etmişəm ki, bostanda bir fermer bir hissəni özü üçün yetişdirir, ammonium şorası vermir, yaxud da normada verir. Ancaq bazara çıxardığı məhsulu böyütmək üçün daha çox o gübrəni verir”.
Ekspertin fikrincə, bunu ona görə edirlər ki, bazara nəzarət edən qurum yoxdur:
“Bazarda məsələn, qarpızın tərkibini müəyyənləşdirən cihaz yoxdur ki, əvvəlcədən həmin məhsulu alanın zəhərlənəcəyini müəyyənləşdirsinlər. Azərbaycanda bunu müəyyən etmək çətindir, ancaq dünyada çox asandır.
Hətta mobil telefon kimi cihaz var ki, onu məhsulun qabığına sancan kimi asanlıqla azotun xüsusi çəkisini, normadan nə qədər artıq olduğunu göstərir. Bir maşın qarpızda seçmə yolu ilə 5 qarpızı yoxlayıb müəyyənləşdirmək olur ki, bu məhsul qida üçün yararlıdır, yoxsa yararsızdır. Yəni ölkə daxilində bunu təşkil etmək lazımdır.
Birincisi, əhalinin qida təhlükəsizliyini təmin etmək, ikincisi isə dünyada rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsi üçün bunu reallaşdırmaq vacibdir. Əgər Rusiya bilsə ki, bizim pomidor Avropa bazarları üçün yararlıdır, onda bu məsələdən bizə qarşı siyasi məqsədlər üçün istifadə etməz. Çünki biləcək ki, sərhəddə idxalına qadağa qoyduğu Azərbaycan məhsulu Avropa bazarlarına yönələcək.
Avropa bazarlarında da standartlara uyğun kənd təsərrüfatı məhsullarına böyük tələbat var. Bu problemi aradan qaldırsaq, dünyanın böyük bazarlarını fəth etmək imkanına malik olarıq. Buna görə də daxildə fermerləri maarifləndirməliyik, orqanik məhsullar yetişdirməyin yollarını öyrətməliyik və digər tərəfdən də o məhsulların standartlara uyğun olduğunu yoxlamaq üçün şərait yaratmalıyıq ki, bütün bazarlarda qəbul olunan məhsul ciddi ekspertizadan keçsin, standartalara uyğun olmayan məhsul bazara buraxılmasın.
Bunu tədricən həyata keçirmək olar. Ölkədə fermerlərin imkanları da zəifir və bunu birdən-birə reallaşdırmaq mümkün deyil. Ancaq tədricən bu strukturu ölkə daxilində qurmaq lazımdır. Nə qədər gecikiriksə, bir o qədər də itiririk”.
