Dəryalar təlatümə gələndə içindəki çör-çöpü üzə çıxarıb sahilə atdığı kimi, dünya da çalxalananda təmizlənməli, dərin, müqəddəs hislər bulağı “Şəhidlər Xiyabanı”ndan baş qaldıran arzu və istəklərin Vətən, Azadlıq, Birlik sədalarından qaynamalıdır. O bulaqdan içən hər kəs düşmənə qarşı barışmazlığı və cəsarəti ilə seçilib həmişə. Hər şey – Vətən də, Birlik də, Dostluq da, Qeyrət də, Namus da qiymətli ömür xəzinəsindən – gözlərini qırpmadan öz varlığını Vətən və Xalq naminə qurban verməyi bacaran övladlarımızın ruhu dolaşan yurd yerindən – o müqəddəs bulaqdan başlayır.
Sən onu yaxşı bilirsən ki, əsarət zəncirini qırmadan heç bir millət azadlığa nail olmayıb, ey Odlar yurdunun od oğlu! Onu da yaxşı dərk edirsən ki, bu xalq özünə qayıdıb Simurq quşu kimi od içindən çıxıb mübarizəyə qoşulanda daha əzəmətli, daha qüdrətli olur.
Bu əzəmətli oğullar arasında Samurat Nuru oğlu İbrahimov da vardı.
Zalımın zülmü ayaq açıb yeriyəndə, ədalətsizin hökmü qılınc olub boğaza dirənəndə, şərin hökmranlıq etdiyi bir dönəmdə -1992-ci ilin çiçək ətirli deyil, barıt qoxulu yazında Ərdəşəvidə göz açdım dünyaya, deyir Samurat Nuru oğlu. Cəmi 13 gün sonra – nəhs gündə göz açdığım isti ocaqdan perik düşdük. Gəncəyə pənah gətirdik. Bir müddət sonra ailəlikcə Rusiyanın uzaq şəhərinə – Krasnoyarska (1995-96) köçdük. 9-cu sinfi başa vurandan sonra Bakıya döndük, orta təhsilimi də 126 nömrəli məktəbdə tamamladım.
Həmişə zarafatyana da olsa deyirdim ki, mənim bu dünyaya gəlişim uğursuzluq gətirdi, ayağım düşmədi, Laçınımız əldən getdi. Ona görə də Laçının düşməndən təmizlənməsində, azadlığa qovuşmasında var gücümlə çalışmalıyam, hətta ölümüm bahasına olsa belə… Çox şükür ki, uca Rəbbimiz nəsib elədi, Laçını qaytardıq. Düzdür, ən böyük arzum olan şəhidlik zirvəsinə çata bilməsəm də, qazi olmağı bacardım.
O gün Şahgündüz Cabbarov, Etibar Nəcəfov, Taleh İsgəndərli, ArzumanVəliyev və neçə-neçə Laçın oğulları ilə birgə yola düşdük. Füzulidə bölgü aparıldıqdan sonra Şahgündüz fərqli istiqamətə, biz isə 7-ci bölüyün tərkibində Cəbrayıla getməli olduq. Bizi meşəyə apardılar. Quru ot yığıb yerə döşədik. Çünki hava çox soyuq idi, torpaq üzərinə uzanmaq mümkün deyildi. Cəlilabaddan Hacı Maarif adında dindar bir qardaş vardı sıramızda. O gecə Hacı Maarif demək olar ki, sübhə qədər mərsiyə dedi. Əli əleyhissəlamın ədalətindən, Zülfüqar qılıncının gücündən, İmam Hüseynin şəhadətindən danışdı. Məlahətli və könül ovsunlayan avazı vardı. Səhv etmirəmsə, Aşura günü idi o gün.
Dan yeri ağarar-ağarmaz kombat gəldi ki, könüllü dəstə yığıram, mövqeyə qalxmalıyıq. Arzumanı oyatdım ki, ta bəsdir yatdığın, dur, gedirik.
-Hara? – Arzuman yarıyuxulu halda dilləndi.
-Kaba çəkməyə, qonaqlıqdı bu gün… Ə məgər bilmirsən hara gedirik, əlbəttə ki, döyüşə, düşmən öldürməyə!
-Mən də bilirəm döyüşə gedirik, bəs hansı tərəfə?
-Onu isə kombat bilir, indi öyrnərik.
Hazırlaşdıq. Vaxt itirmədən mövqeyə qalxdıq. Yəni savaşa ilk gündən könüllü getməyimiz bir yana, bəzi məqamlarda da düşmən əməliyyatlarının qarşısını almaq üçün könüllü atılırdıq döyüşə.
-Samurat bəy, neçə illər öncə Tovuz istiqamətində həqiqi hərbi xidmətdə olmusunuz. Özü də düşmənlə üzbəüz, lap sərhəddə -Ağdam kəndində. O zaman hələ atəşkəs dövrü olsa belə, mənfur qonşularımız, yenə də səngərlərimizi uzaqvuran artilleriyadan, bəzən də yüngül çaplı silahlarla atəşə tuturdular. Amma içinizdə bir Vətən sevgisi boy atmışdı, torağa, yurda bir bağlılıq vardı. Çünki doğulduğunuz o müqəddəs ocağı, Laçın kimi o yurdu itirmişdiniz. Onun eşqi ilə, onun həsrəti ilə yaşayırdınız. Və inanırdınız ki, bir gün sərhədlərimizi bərpa etmək şansı yaranacaq. Bir gün Laçınımıza, Qubadlımıza, Zəngilanımıza, Şuşamıza, Kəlbəcərimizə dönəcəyik. Şükür ki, oraya döndük, müqəddəs bayrağımızı o əlçatmaz zirvələrdə dalğalandıra bildik. Və əsasən də sizin kimi qoç oğulların cəsarəti, şücaəti sayəsində uğurlara imza atdıq. O gün cəbhə xəttində – ön sırada yer alanlardan biri də siz idiniz – Samurat Nuru oğlu İbrahimov. Deyirəm elə oradan başlayaq, ilk dəfə döyüşə qatıldığınız yerdən – Füzulidən.
-Döyüşə getməzdən öncə könüllü olaraq qeydiyyata düşdüm. Hələ dörd ay əvvəl Tovuz hadisələri zamanı qeydiyyatdan keçsəm də iştirak edə bilmədim. Sonra Goranboyun Ağcakənd kəndinə getdik – cəbhə bölgəsinə. Yardım arardıq, ərzaq, geyim və s. Oradan geri qayıdarkən telefona mesaj gəldi ki, Səfərbərlik idarəsinə çağrılırsınız.
-O zaman hansı hissləri keçirdiniz?
-Sevincimin həddi-hüdudu yox idi. Az qala qol götürüb oynayacaqdım, çünki çoxdan gözləyirdim bu mesajı. Hər adama qismət olmayan bir ismarış idi.
-Qeyd edirsiz ki, hər adama qismət olmadı, çox haqlısınız, sanki gənclər döyüşə yox, sanki toya-bayrama gedirdilər. Çağırış zəngi gəlməyənlər, yaxud siyahıda adı çıxmayanlar özlərini təhqir olunmuş hesab edirdilər. Necə oldu ki, filankəsə razılıq verildi, amma mənim adım o siyahıda yoxdur, deyib gileylənir, günlərlə Səfərbərlik idarəsinin qarşısından əl çəkmirdilər. Amma siz bu döyüşlərə qatılmaq imkanı qazandınız. Amansız müharibədən keçdiniz, ölümə meydan oxuya-oxuya həm Qələbə çalmağı, həm də sağ qalmağı bacardınız. Döyüş, müharibə sizin üçün nə deməkdir, Samurat bəy?
-İnsanda iman, inam, niyyət və məqsəd olmalıdır. Allahın varlığına şübhə etmək cahillikdir. Düşmən bizim abidələri, məscidləri, ziyarətgahları darmadağın edərək, hətta içərisində heyvan saxlamaqla təhqir etməkdən çəkinmirdi. Xeyli zaman idi ki, o ocaqlarda azan səsi eşiilmirdi. Allahın gücü və qüdrəti ilə torpaqları qarı düşməndən təmizləyə bildik. Şükür olsun ki, hazırda azan səsi azad etdiyimiz o torpaqlardan bütün məmləkətimizə yayılır. Orada əsgərlərimiz namaz qılır. Şəxsən Füzulidən başlayaraq, Cəbrayıl, Xocavənd, hətta Qubadlıda namaz qılmaq mənə də nəsib oldu.
-“Ölüm” kəlməsində bir xof, vahimə var. Ölümü öldürmək çətin olmadı ki?
-Bilirsiz, şəhidlik uca bir məqamdır. Öncə öldürmək, sonra şəhid olmaq istəmişəm. Çünki o uca məqama çatmaq istəmişəm. İnsanlar ömrü boyu Allaha ibadət eləyir, aqibətinin gözəl olması üçün dualar oxuyur, şəhidlik arzulayır, cənnətə düşmək üçün ən xeyirxah əməllərə sahib olmağa çalışır. Amma şəhidlərimiz üçün cənnət qapısı daim açıqdır, onlar cənnətə birbaşa daxil olurlar. O isə hər kəsə nəsib olmayan ən uca bir məqamdır. Yəni demək istəyirəm ki, inam hissi güclü olanda qorxunu üstələyir. Fikirləşirsən ki, nəyin bahasına olur-olsun bu torpağı azad eləməlisən, bizdən sonrakı nəsil firavan yaşasın. Elə bizimlə də müharibə qurtarsın, bitsin, sona çatsın. Şükür Allaha ki, hamımız birlikdə onu bacardıq.
-Samurat bəy, verəcəyim sualı az öncə qismən cavablandırsanız da, düşüncələrə bir qədər də aydınlıq gətirmək istədim. İllər öncə qoç oğullarımız ayağa qalxıb torpaqların müdafiəsində namərd düşmənə qarşı sinə gərdi. O zaman qarı düşmən təbii ki, himayədarlarına sığındıqları üçün uğurlarımız bir o qədər nəzərə çarpmadı. Amma həmin oğullar o torpaqları paralanmış halda gələcək nəsillərə ötürmək istəmədilər və bu günə qədər çalışdılar ki, bütövlüyü bərpa etsinlər. Amma zaman elə gətirdi ki, qəhrəmanlıq tarixini yazmaq siz gənc nəslin boynuna düşdü.
-Atam Birinci Qarabağ savaşının iştirakçısıdır. Qorxmazlığı ilə silahdaşlarına örnək olan şəhid Vaqif Quliyevin komandirlik etdiyi ikinci taborun tərkibində əmim Nüsləddin Cavadovla birgə döyüşüb. 2020-ci il savaşı başlayanda əmim dedi ki, “bağışla ki, bu yükü sizin çiyinlərinzdə qoyduq.”
-Yəni vaxtında o torpaqları geri qaytarıb sizə bütöv halda verməli idik, – demək istəyib. Siz də maşaşllah olsun ki, cəsarətlə döyüşə girdiniz, nəhayət əminizin və eləcə də xalqımızın qarşısında deyə biləcəyiniz sözünüz oldu.
-Bəli, biz Birinci Qarabağ savaşının iştirakçılarından ibrət götürdük, onlardan bəhrələndik. Vətəpərvərlik hissini onlardan öyrəndik. O zaman çətin zamanlar idi, heç bir əsgərimiz, silah-sursatımız yox idi. Bütün bunalara baxmayaraq, əliyalın da olsa düşmənin tankının, topunun qarşısında geri çəkilmirdilər.
-Elçin bəy, (Elçin Kazımov – Qəqəni) Samuratın döyüş yolu qeyd etdiyimiz kimi Füzuli istiqamətindən başladı. Səhv etmirəmsə, o zamn siz Cəbrayıl ətrafında döyüşlərin önündə idiniz. Sıravi bir əsgər kimi deyil, peşəkar, təcrübəli bir komandir kimi. Tabeliyinizdə bəlli sayda bir qüvvə vardı. Arxalandığınız, güvəndiyiniz oğullar, sizin dilinizlə desək “etibarlı canavarlar” seçilmişdi. Və beləcə, Füzuli-Cəbrayıl ətrafındakı qoşunlarımız bir-birinə dayaq ola-ola düz Hadrut-Zəngilan-Qubadlı istiqamətində irəlilədi. Gündən-günə artan uğurlar həm orduda bir motivasiya yaratdı, həm də əhval-ruhiyyəni yüksəltdi. Və o zaman paytaxtımızdakı insanların yanağındakı parıltını, gözündəki sevinci görsəydiniz, təsəvvür olunmayan qədər onu sözlə də ifadə etmək çox çətindi. Artıq dodaqlarda bir gülüş vardı, hər kəs bir-birini bağrına basır, təbrik eləyirdi. Hələ döyüş yeni başlamışdı. Amma insanlar Qələbə sevincini paylaşırdı. Çünki inanırdılar, inanırdılar ki, sizin kimi qorxmaz oğullar bizi Qələbəyə aparacaqlar. Və nəhayət, Qubadlı istiqamətində ən strateji bir nöqtədə mövqe seçdiniz. Ora qədər düşməni necə deyərlər “iti qovan kimi qovmuşdunuz”. O zaman Samuratın da daxil olduğu dəstə artıq digər cinahdan irəliləyərək, sizdən bir neçə metr yüksəklikdə mövqedə idilər. …Bir qədər əvvələ qayıdaq, Samuratı tanıdığınız günlərə…
-Cənab polkovnik (Milli Qəhrəman) Şükür Həmidovdan kəşfiyyat xarakterli bir tapşırıq aldıq. On səkkiz nəfərlik dəstədə snayperlər, kəşfiyyatçılar, br sözlə, canavar oğullar var idi. Ural maşınla yüksəkliyə -M11 deyilən ən təhlükəli yola çıxmalı idik. Təssəvvür edin ki, düşmənin durduğu istiqamətdən hər yer apaydın görünürdü, ovuc içi kimi… Çətinliklə də olsa, lazımi nöqtəyə tərəf irəlilədik. Ş.Həmidovla əlaqə saxladım. Atacağımız addımlar bəlli olduqdan sonra bir qədər də irəliləməyə çalışdıq. Yəni durduğumuz mövqedən aşağı düşüb qarşı dağa çıxmalı idik. Elə bu anda erməni minaatanları hcuma keçdi, təxminən üç dəqiqə ərzində doqquz mərmi başımızın üstündən keçib torpağa sancıldı. Yaxşı ki, xəsarət almadıq. Mövqelərimizi qismən möhkəmləndirdik, artıq addım atmağa imkan yox idi. Təxminən beş dəqiqə sonra bir yaralı gətirdilər, amma deyəsən şəhid olmuşdu. Az sonra Samuratı gətirdilər. Sağ çənə hissəsi və boğaz nahiyəsi qan içində idi, daha dəqiq desəm, çənə aşağı sallanırdı. Qırılmışdı. Amma maraqlı idi ki, o boyda ağrılara rəğmən o sızlamırdı. Əsl “canavarı” görürdüm qarşımda. Hətta bir anlıq öldüyünü də düşündüm, baxışları məchul bir nöqtəyə zillənsə də, hərdənbir gözünü qırpırdı. Fikirləşdim ki, bu canavar doymayıb hələ, bir daha düşmən qarşısına çıxmaq istəyir. Adını soruşdum, amma danışa biləcək halda deyildi. Əsgərlərdən kimsə dilləndi: -Komandir, yaralını təcili təxliyə eləmək lazımdır. Xeyli qan itirib, sonra gec olar. Sol çiyni istiqamətə çevirdim, qanaxma qismən dayandı. Tapşırdım ki, tərpənməsin, çünki hərəkət qan axınını artıra bilərdi. Digər yaralı artıq şəhid olmuşdu. Onu təhlükəsiz yerə çəkmək üçün getməli idim. Hələ də minalar partlayır, düşmən susmq bilmirdi. Əsasən Samuratgilin səngərini vururdular. Amma itki versələr də geri çəkilmirdilər. Əks təqdirdə Qubadlı və Zəngilan düşmənin əlinə keçə bilərdi. Mən bir vətəndaş olaraq, bir əmi, bir dayı, bir ağsaqqal, həm də bir komandir kimi onların qarşısında baş əyirəm ki, bu canavarlar itki versələr də, duruduqları post darmadağın olsa da bir addım belə geri çəkilmədilər. Samurat yaralı halda ağrılar içində olsa da, silahı əlindən buraxmırdı. Yaxınlaşıb “əsgər, mən kəşfiyyatçıların komandiriyəm, silahı mənə ver” dedim. Başı ilə “yox” dedi.
-Əsgər, erməni öldürməkdən doymamısan?
-Yenə də başı ilə “yox” dedi.
-Narahat olma əsgər, səni göndərirəm yaxınlıqdakı hospitala, bir-iki ağrıkəsici vurarlar, sonra qayıdıb gələrsən, – dedim. Yalnız o zaman Samurat əllərini açdı. Duyğulandım, qəhərdən özümü güclə saxladım. Sanki çoxdan tanıyırammış kimi bütün doğmaları göz önümdən gəlib keçdi (kövrəlir).
Komandir xəbər vermişdi ki, qarşı tərəfdən düşmənin yetmiş nəfərlik dəstəsi irəliləyir. Atacağımız addımı düşünməkdə ikən Samuratın əlinin tərpəndiyini sezdim, həqiqətən də cibinə yaxınlaşdırmışdı əlini. Daha dəqiq görmək üçün sola döndüm. Əlində nəsə vardı, bir müddət diqqətlə baxdıqdan sonra ürəyinin üstünə oydu. Həqiqətən də o anları unutmaq mümkün deyil. Əsgərlərdən birinə işarə elədim ki, düş aşağı Samuarata nəzarət elə. Mən düşsəm toz olacaq, düşmən yerimizi müəyyənləşdirə bilər. Bir qədər sonra əsgər əli ilə işarə elədi ki, Samuratın əlindəki körpə uşaq şəklidir. Bax o zama göz yaşlarımı saxlaya bilmədim. O anda nələr yaşadığımı yalnız tək olan Allah bilir.
Artıq hava qaralmışdı. Samuratın silahdaşı Taleh İsgəndərli də boynundan ağır yara almışdı. Ağrıları içinə sıxsa da yanıqlı bir sızıltı eşidilirdi. O məqamları danışmq, xatırlamaq, həmin məqamı yaşamaq qədər dəhşətdir. Hətta bu yaxınlarda Talehlə əlaqə saxladım. Dedi ki, komandir, siz bilirsinizmi ki, niyə mən o qədər sızıldıyır, qışqırırdım?!
-Niyə? – sual etdim.
Dedi ki, özümə nifrət eləyirdim ki, niyə yaralandm axı, döyüşməliydim axı, yarımçıq qaldı axı bu işlər. Vaxtı ilə mən də döyüşə qatılanda bunlar kimi cavan idim.
Ötərxan müəllim, yenidən döyüşə qatıldığım üçün özümü bəxtəvər sayırdım. Çünki yarımçıq işi sona çatdrımaq üçün əsl fürsət idi. Şükür edirəm ki, bu gün gənclərlə birlikdə mən də silaha sarılmışam. Yenə də onlar kimi cavan və gümrah hiss edirəm özümü. Və şükür ki, missiyanı tamamlaya bildik.
Gecə saatlarında – 8-9 radələrində ermənilər atəşi dayandırdılar. Biz də fürsətdən istifadə eləyib yaralıları və şəhidi təxliyə edə bildik. Unudulmayan bir məqam idi. Qana bələnmiş şəkil Samuratın əlindən sürüşüb düşdü. Koroğlu ləqəbli pulemyotçu Raul bu günə kimi həmin şəkli saxlamaqdadır. Onu da vurğulayım ki, bir neçə gün öncə əlaqə saxlaya bildim onunla, söz verdi ki, şəkli sahibinə təqdim etmək üçün bir gün gələcək.
-Samurat silahdaşları ilə birgə düşmənin səfini dağıtdıqdan sonra dikdirdə mövqe seçdi. Ətrafda xeyli leş qalaqlanmışdı. Üstəlik yüngül və ağır çaplı silahlar ələ keçmişdi ki, düşmənin özünə qarşı istifadə ediləcəkdi. Komandir Elçin Kazımovun dəstəsi bir neçə metrlikdə mövqe seçmiş, yuxarı – Samuratgilin səngərinə çıxmaq üçün fürsət gözləyirdilər ki, düşmən minaatanları dikdirdəki postu atəşə tutdu.
Samurat bəy, Qəqəni qardaşımız, yəni Elçin Kazımov o dəhşətli məqamları qismən də olsa, oxucuların nəzərinə çatdırdı. Amma bir daha öz dilinizdən eşitmək istəyirəm, orada daha nələr baş verdi… Elçin Kazımovun görmədiyi məqamlar…
-PDM və ZTR-lə həmin yüksəklikdə mövqe tutmuşduq. Qarşıdakı düşmən səngərinə doğru bir yol gedirdi və yolun solunda hündür bir ağac vardı. Düşmənin maşınları həmin ağacın yanına tez-tez gəlirdi. Pulemyotla vurmağa çalışsaq da nəticəsi olmurdu. Sonralar bildik ki, orada səngər varmış. Maşını atəşə tuturuq, od tutub yanır, amma bir nəfər də olsa gözə dəymirdi. Sən demə, maşın hərəkətdə olduğu zaman düşüb səngərə girirmişlər. Siçovul kimi hər yeri deşik-deşik eləmişdilər. Beləcə, döyüşlər ara-sıra davam edir, hər dəfə layiqli cavab verirdik. Sonuncu dəfə atılan mərmilərin istiqamətini təyin edə bilmədik. Amma yenə də bir addım geri çəkilmirdik. Əks təqdirdə düşmən irəliləyə bilərdi. Axır ki, mərmilərdən yayına-yayına lazımi zərbə vururduq. Sonuncu mərmidən də yayınmaq çətin olmadı, amma həmin an yenidən səngərdən boylanmağa çalışdım. Başımı yenicə qaldırmışdım ki, hiss elədim ki, heç bir səs eşitmirəm, sağa baxdım, döyüş yoldaşlarımı görmədim. Sən demə, mərminin dalğası məni götürüb kənara tullayıbmış. Bədənimdə olan qəlpələrdən xəbərim olmasa da, çənəmin sallandığını hiss elədim. Əlimlə qaldırıb yerinə oturtdum, əlimi çəkən kimi yenə də sallandı (gülür…).
-Həmin anda ürəyindən ilk keçən nə oldu?
-Həmin an kəlmeyi-şəhadət dilimə gəldi, Allahdan şəhid olmağı arzuladım. Sonrasından xəbərim yoxdu…
…Elə bil kimsə məni çağırırdı, gözlərimi açdım. Silahıma yapışıb bir qədər süründüm. Getdikcə halsızlaşırdım. Ta sonrasından xəbərim olmadı. İnanın ki, komandirin mənim haqqımda danışdıqlarını da xatırlamıram.
-Şəkli də xatırlamırsınız?
-Yaxşı xatırlayıram.
-Ona baxanda hansı hissləri keçirdiniz?
-Mən xidmətə yola düşəndə o şəkli çıxarıb cibimə qoymuşdum. O mənim qızımın şəkli idi. Yaralı halda yerdə uzananda da onu xatırladım. Sandım ki, bir neçə dəqiqə də keçəcək və şəhid olacağam. Ona görə də qızımla vidalaşmaq istədim.
-O körpə balamıza nəyi çatdıra bildiniz?
-(susur)… Qızım, əlvida, mən Allahın dərgahına gedən yoldayam, şəhidlik zirvəsinə tərəf… Başını uca tut, qızım! Mən Vətənimizin bütövlüyü üçün bu yolu seçdim. Bu gündən sən şəhid balasısan, qürurlu ol, fəxr elə! Və məni bağışla ki, sənə atalıq eləyə bilmədim! – dedim.
Onu da qeyd edim ki, yaralandığım o gün – 20 oktyabr tarixi qızımın doğum günü idi. Bir yaşı tamam olurdu. Ölmədimsə, yəqin ki, qızımın doğum günü üçün bir hədiyyəyəm. Bu, Allahın lütfü deyilmi?!
Bəli, həqiqiətən də bu Allahın lütfüdür, həmin gün qızınız üçün bir hədiyyə olaraq yenidən doğulmusunuz dünyaya. Allah sizi və sizi kimi dəyərli oğulları qorusun. Qorusun ki, bu torpaqların bütövlüyü, birliyi məhz sizin cəsarətli addımlarınızın sayəsində bərqərar oldu və biz o torpaqlara döndük.
-Ötərxan müəllim, bir məqamı da vurğulamaq istəyirəm. O zaman mən yaralananda Laçının Şeylanlı kəndindən Nəcəfov Etibar Mehman oğlu ağır yaralanmışdı, təəssüf ki, onu ölümün cəngindən qurtarmaq mümkün olmadı. Bu gün komandir Elçin Kazımov başda olmaqla, o on səkkiz nəfərlik dəstəyə minnətdarlığımı bildirirəm ki, o gün şəhidlərimizi döyüş meydanından çıxarıb ailələrinə qovuşdurdular, biz yaralıları isə hospitala göndərdilər. Əks təqdirdə qanaxmadan biz də ölümə qucaq açacaqdıq.
Komandir Elçin Kazımovun az öncə vuruğuladığı kimi, URAL maşınında bizi yola saldılar. Kələkötür, çala-çuxur yollarda sürətlə irəliləyən maşında atılıb düşdükcə qan daha da sürətlə axırdı. Növbəti dəfə atılıb düşəndə hiss elədim ki, əlim kiməsə toxundu. Bir qədər süründüm onlara tərəf. Təəssüf ki, hər ikisi – Taleh də Etibar da dünyasını dəyişmişdi. Çətinliklə də olsa eyni vaxtda ikisinə də sarılmağa çalışdım. Ta ki hospitala qədər…
-Samurat bəy, Füzulidən hücuma keçdiniz, dağılmış, talanmış məskənləri düşməndən azad elədikcə, şahid oldunuz ki, namərd düşmən sanki ağacdan, daşdan, torpaqdan da qisas alırmış. O zaman keçirdiyin hissləri sözlə ifadə edə bilərsizmi?
-Bilirsiz, düşmən o torpaqları, o evləri talan eləməklə, bu yurdun onlara məxsus olmadığını əyani şəkildə bəyan elədi. Onlar yaxşı bilirdilər ki, Azərbaycan ordusu nə vaxtsa gəlib bu torpaqları azad edəcək. Yaxşı xatırlayıram, Cəbrayılın bir kəndini düşməndən təmizlədikdən sonra bir evə girdik. Soba hələ də isti idi, yemək buğlanırdı, toyuq-cücə həyətdə qaqqıldaşırdı. Tövlədəki inəklər baş verənlərdən xəbərsiz halda ağır-ağır kövşəyirdi. Boz atın kişnəməsi də başqa bir mənzərə idi. O zaman həqiqətən də kövrəldim. Atamın, yaxınlarımın danışdığına görə düşmən bizi isti ocağımızdan qovanda da eyni ilə bu vəziyyət olub. Yəni əliboş, ayaqlayın, başıaçıq tərk eləyiblər yuvalarını.
Ötərxan müəllim, qeyd eləyim ki, erməni toplumu həqiqətən də qorxaq və ikiüzlüdür. Onlar bizim ordumuzun qarşısında tab gətirə bilmədikləri üçün qisas hissini az öncə dediyim kimi daşdan, divardan, bir sözlə, evləri talamaqdan çıxırdılar. Onu da deyim ki, Rusiyada hələ orta məktəbdə oxuduğum illərdə hər gün ermənilərlə mübahisəm düşürdü. Qarabağın, eləcə də Zəngəzurun, İrəvanın, bütöv Ermənistanın Azərbaycan torpaqları olduğunu onlara sübut eləməyə çalışırdım. Onlar da məni tək görüb əl-qol açmaq istəyirdilər. Sonra da yaxşıca əzişdirib yola salırdım hamısını. Sabahısı gün şikayət şikayət dalınca gəlirdi. Atamı məktəbə çağırıb “ağzımın ipini yığmağı” tapşırırdılar. Ruslar da ermənilərin tərəfini saxlayırdı həmişə.
Onlar bizim əzəli və əbədi düşmənizmizdir, Ötərxan müəllim. “İtlə yoldaşlıq et, çomağı yerə qoyma” kəlamı əbəs yerə deyiməyib ki. Bax ermənilər də o it kimi bir şeydi.
Samurat illər öncə həqiqi hərbi xidmətə yola düşəndə “kaş ki, döyüş əmri verilsin, düşmənə kim olduğumuzu göstərək” demişdi. İllər sonra, arzusu çin oldu Samuratın. Könüllü olaraq silaha sarılan Samurat Füzulidən, Xocavənddən Qubadlıyacan döyüş yolu keçdi. Amansız savaşlarda müzəffər ordunun yenilməz əsgəri kimi özünü təsdiqlədi. Və bu gün Qələbəmizin qazanılmasında xidmətləri olduğu üçün özünü bəxtəvər sayır Samurat. Axı o həm də ölümü öldürən qazilərimizdəndir!
ÖTƏRXAN ELTAC
