Çin sənaye və maliyyə potensialının artım templərinə görə son 30 ildə dünya lideri və ikinci iqtisadiyyata malik olan ölkədir.
Ölkə ən iri ixracatçıya, kreditora, xammal ehtiyatları istehlakçısına, ən çox qızıl-valyuta ehtiyatlarına malik olan və gələcəkdə dünya ehtiyat valyutasına malik olacaq. Bu gün Çin ən çox əhalisi və ordusu olan dövlətə çevrilib, qlobal proseslərdə rolu getdikcə artır. Bu proseslər yeni dünya nizamının formalaşmasına əsaslı təsir göstərir. Dünya nizamının gələcək inkişafı üçün ÇXR-in dünya siyasətinin aparıcı oyunçuları ilə, xüsusən də ABŞ-la münasibətləri böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Amma bu gün ABŞ və Çin arasında dərinləşən soyuq müharibə dünya üçün koronavirusdan daha böyük bir təhlükə ola bilər.
Türkiyəli təhlükəsizlik eksperti Abdullah Ağar Modern.az-a açıqlamasında bildirib ki, Amerika və Çin arasındakı qlobal rəqabətin bir çox ölçüsü var:
“Hazırda Çin dünya hakimiyyətini ələ keçirmək və Amerikaya qarşı olmaq niyyətindədir. Amerika da buna qarşı birlik yaratmaq niyyətindədir və Çinin hakimiyyətini əngəlləməyə çalışır. Bununla bağlı geosiyasi masada ölkələr arasında rəqabət gedir. Çinin gələcəkdə həyata keçirmək istədiyi layihə var. Bu layihə dünyanın bir hissəsini əhatə edir. Əslində Amerika da buna qarşı çıxmaq niyyətindədir. Çünki bununla dünya hakimiyyəti əlindən çıxmış olacaq. Əslində bu layihəni iradəsi altına almaq üçün işlər görür.
Biz bunu əslində Qafqazda, Orta Asiya Türk dövlətlərində görürük. İki ölkə arasındakı mübarizə siyasi, hərbi, iqtisadi sahədə gedir. Hərbi sahədə qarşıdurmanı biz özəlliklə Cənub Çin dənizi bölgəsində görürük. Burada Amerika Çini narahat edəcək şəkildə Tayvanı Çinə qarşı yüksəldir. Amerikanın xüsusilə İngiltərə, Avtraliya ilə qurmuş olduğu iş birliyi var».
Ekspertin sözlərinə görə, digər rəqabət ocağı Qafqazdır:
“Ermənsitan üzərindən bu məsələni görə bilərik. Çünki Azərbaycan Amerikanı çox da maraqlandırmır, bunun da səbəbi Türkiyədir. Digər münaqişə bölgəsi isə Əfqanıstan, Hindistan, Pakistandır. Əfqanıstanda hakimiyyəti Talibana qoyub çıxmaqla Amerikanın yeni siyasi oyun yaratdığını düşünmək olar. Amma öz mənfəətləri üçün Amerika Talibanı istifadə edəcək. Bunu necə edəcəyini də gələcək göstərəcək. Bununla da böyük dövlətlər arasında yeni müharibə başlamış olacaq”.
