Azərbaycanda koronavirus (COVID-19) pandemiyası ilə bağlı Tədbirlər Planına əsasən, ötən ilin aprel-may aylarında əhali üçün güzəştli işıq limitinin 100 kvts. həcmində artırılması nəticəsində “Azərişıq” ASC-nin gəlirlərinin azaldılmasını tənzimləmək üçün vəsait ayrılması nəzərdə tutulub.
Bu barədə Hesablama Palatasının “2020-ci il dövlət büdcəsinin icrası haqqında” qanun layihəsinə və büdcənin icrasına dair illik hesabata verdiyi rəydə bildirilir.
“Bu zərərin orta aylıq məbləğinin 1,9-2,0 milyon manat, Tədbirlər Planında göstərilmiş aprel-may aylarında 3,8-4 milyon manat təşkil etdiyi halda, “Azərişıq” tərəfindən qeyri-əhali kateqoriyası üzrə istehlakın azaldılması hesabına gəlirlərin azalması (3,7 milyon manat), əhali kateqoriyasının bəzi hissəsinin ödənişdən imtina etməsi hesabına debitor borcların (2,9 milyon manat) artması (məlumdur ki, bu halda işığa görə debitor borcu ləğv edilmir və sonrakı dövrlərdə ödənilməsi tələb olunur) hesablamalara daxil edilib”, – rəydə qeyd olunub.
Nəticə etibarilə bu gün əhalinin elektrik enerjisindən istifadə ilə bağlı borcu getdikcə artmaqdadır. Nəzərə alsaq ki, qarşıdan yay fəsli gəlir və bu, debitor borclarında daha da artıma səbəb olacaq. Mütəxəssislər əhalinin kommunal ödənişdən imtina etməsini isə əsasən maliyyə imkanlarının azalması ilə izah edirlər.
İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli açıqlamasında bildirdi ki, əslində pandemiya şəraitində kommunal xidmətlərə güzəştlərlə bağlı dəfələrlə məsələ qaldırılsa da, təəssüf ki, hökumət heç bir güzəştə getmədi:
“Nəticə etibarilə dünyanın bir çox ölkələrində pandemiya ilə əlaqədar kommunal xidmətlərlə bağlı olunan güzəştlər Azərbaycanda tətbiq edilmədi. Rəsmi rəqəmlərə görə, ölkədə işsizlik sürətlə artıb, gəlirlər azalıb. Qeyri rəsmi-vəziyyət rəqəmlərdə bu, daha pisdir. Hətta rəsmi rəqəmləri də götürsək, işsizliyin artması, gəlirlərin azalması insanların kommunal xidmətlərin ödənişində müəyyən problemlərlə qarşılaşdığından xəbər verir. Nəticə etibarilə də elektrik enerjisi ödənişlərində kifayət qədər ciddi məbləğdə borc yaranmasına səbəb olub.
Yəni vətəndaşların gündəlik güzəranı üçün əsas məsələ ərzaq təminatıdır və yaxud pandemiya ilə əlaqədar bir çox hallarda tibbi xərclərin də artdığının şahidi olduq. Qazancların, gəlirlərin azalması, əsas ərzağa və tibbi ehtiyacların ödənilməsinə sərf olunan vəsaitin artması fonunda kommunal xidmətlərə ödənişlərin ya azalması müşahidə olunur, ya da ümumiyyətlə, çatdıra bilmirlər. Yəni vətəndaşın ödəniş üçün imkanı yoxdur. Ona görə də elektrik enerjisi ilə bağlı belə şəraitin yaranmasının şahidi oluruq”.
Ekspert onu da qeyd etdi ki, əslində zaman-zaman ölkədə dövlət strukturlarının kommunal xidmət borcları silinib:
“Müstəqillik illərində 100 milyonlarla vəsaitdən söhbət gedir. Dövlət orqanlarına güzəşt olunursa, vətəndaşlara da olmalıdır. Vətəndaşlar üçün də müəyyən güzəştlər tətbiq olunmalıdır. Yay mövsümü başlayır və elektrik enerjisi olmadan isti yay günlərini keçirmək çox çətin olacaq. Vətəndaşların ödənişlərini bəhanə edərək elektrik enerjisindən ayırmaq kimi bir qərar olsa, bu çox yalnış bir qərar olacaq. Gec-tez dövlət orqanları bununla bağlı bir qərar verməli olacaqlar. Bu məsələ böyümədən, borclar artmadan, şişmədən dövlətin ehtiyatları hesabına güzəştlərin tətbiq olunması daha məntiqli olardı. Nəticə etibarilə əhali də rahat olardı, eləcə də “Azərişıq”ın da borclarında silinmələr olsa, onların maliyyə balansına müsbət təsir edərdi.
Onlar da heç olmasa, bu bəhanələrlə özlərinin ziyanla işlədiyini dəfələrlə qeyd etməzdilər. Belə bir qərarın olması labüddür. Əgər bu günə qədər vətəndaşlar kommunal xidmətlərin ödənilməsində çətinlik çəkiblərsə, bu borclar yığılıb, bundan sonra nəyin hesabına ödəyəcəklər. Onsuzda ölkədə işsizlik və gəlirlərin azalması ilə bağlı problem mövcuddur. Aprel ayının rəqəmləri belə bu tendensiyanın davam etdiyindən xəbər verir”.Cebhe.info
