Qazaxıstandakı hadisələr fonunda SSRİ-nin bərpası bütün MDB ölkələrində aktuallaşıb.
– Bu nə dərəcədə realdır?
Suala cavabında eks xarici işlər naziri Tofiq Zülfüqarov Sovet İttifaqının bərpasının həqiqətə uyğun olmadığını bildirib. Çünki hansısa siyasi layihənin əsasında ideoloji əsaslar olmalıdır:
“Sovet İttifaqının əsasında kommunist ideologiyası dayanırdı. Çar Rusiyaya baxsaq, orada imperiya ideologiyası vardı. O ki qaldı Sovet İttifaqının ikinci versiyasına, hazırda postsovet məkanındakı əhalinin əksəriyyəti yeni nəsildir. Daha doğrusu, artıq iki nəsil postsovet məkanında yetişib və onlar müstəqillik şəraitindən fərqli bir quruluşu təsəvvür edə bilməzlər”.
Tofiq Zülfüqarov vurğulayıb ki, yeni nəsilləri birləşdirmək üçün iqtisadiyyat və qoşun kifayət deyil. İdeoloji əsaslar olmalıdır. Hazırda bu dövlətləri birləşdirəcək ideologiya görünmür.
– Bəs Avrasiya İqtisadi İttifaqı, KTMT və Türk Dünyasının (TDT) bir araya gəlməsi ilə ideologiya yarana bilərmi?
“Çətin. Ümumiyyətlə, bu mövzunun – SSRİ-nin ortaya atılması digər mövzuları gizlətmək məqsədi güdür. Putinin məşhur bir bəyanatı var – deyir ki, “Sovet İttifaqının dağılmasına peşman olmayan (üzülməyən) insanın ürəyi yoxdur, bərpasını istəyənin isə ağılı yoxdur”. Hesab edirəm ki, Sovet İttifaqının bərpası əsassız mövzudur. Hətta ziyanlı mövzudur. Çünki istər-istəməz bizim ictimaiyyətdə bir növ Rusiya xofu yaratmaq cəhdi kimidir. Guya ki, SSRİ-ni tənqid edirlər, amma eyni zamanda psixoloji baxımdan aşılayır, təbliğ edirlər. Başqa məqsədləri var. II Qarabağ müharibəsindəki Zəfərdən sonra Azərbaycanda dövlətçiliyə, Silahlı Qüvvələrə böyük etimad yaranıb. Cəmiyyətdə birlik mövcuddur. Bu tip xoflar vasitəsilə ictimaiyyətin vəziyyətini gərginləşdirməyə çalışırlar”.
– Millət vəkili Tahir Mirkişilinin fikrincə, ABŞ, Avropa və Çin qütbləri ilə rəqabət üçün 4-cü qütb olmağa iki namizəd – Türk Birliyi və Rusiya (slavyanlar) var. Amma onlar ayrı-ayrılıqda nisbətən zəifdirlər. Əgər hər iki namizəd, yəni Türk Dünyası və Rusiya (müttəfiqləri) bir iqtisadi məkan altında birləşərsə, onda bu gücün 4-cü qütb olma imkanları çox yüksələr. Belə bir qütbün yaranması mümkündürmü?
“Bilirsiniz, ideologiyanı yada salanda onu nəzərdə tuturdum ki, postsovet məkanında hər bir insanın yanında bir əsgər qoya bilməzsiniz axı. O insanın şüurunu dəyişdirmək üçün əsaslar yoxdur. Napaleonun köhnə kəlamı var – o deyir ki, “Süngü ilə çox şey etmək olar, amma onun üstündə oturmaq olmaz”.
Yəni hərbi baxımdan nəticə əldə oluna bilər, bəs bunun davamı nə olacaq? Yarım ildən sonra qazaxlar hər gün öz küçələrində işğalçı ordunu görəndə bu, birliyə töhfə verəcək? Təbii ki, yox. Rusiya da onları idarə etmək üçün imkanlarını sərf etməlidir. Güc imkanlarını? Burada iqtisadi resurslar lazımdır. Məsələn Avropa hər yerə əsgər yollamır ki, maliyyə ilə idarə edirlər. Bununla da öz modellərini cəlbedici formaya salırlar.
Amma indiki mərhələdə Rusiyanın cəlbedici xüsusiyyətini görmürəm. Ona görə də, SSRİ-nin bərpası mümkün deyil. Tutaq ki, birləşdilər. Böyük bir dövləti iqtisadi baxımdan saxlamaq lazımdır. Rusiya Krımda bir körpünü tikməklə az qala büdcə problemləri yaşayırdı”. Bizim.Media
