Konfliktologiyada qlobal təhdidlər və silahlı münaqişələrdən bəhs edilərkən Qarabağ savaşı regional müharibə kateqoriyasında xarakterizə edilir. Lakin cəmi 44 gün davam edən bu “lokal yanğın” bütün dünyanın hərbi-sənaye strategiyasında zəlzələ effekti yarada bildi. 21-ci əsr bir çox silahlı münaqişələrə şahidlik eləsə də “21-ci əsrin müharibəsi” öz simasını məhz bu savaşda göstərdi: Bir çox güvənilir hərbi texnika savaş meydanına girməmiş “dəmir yığını”na çevrildi, silah və sursat arsenalı praktikada tətbiq olunmamış səmərəsizliyini büruzə verdi. Nəticədə müasir texnologiyanın tətbiqi ənənəvi savaş taktikasını alt-üst etdi, yeni cəbhələrə (kibertəhlükəsizlik, informasiya cəbhələri, yüksək dəqiqlikli, hipersonik silahlar, lazer texnologiyası və s.) diqqəti artırdı, başqa sözlə, dövlətləri savaş doktrinlərini yenidən nəzərdən keçirməyə vadar etdi.
Bu savaşda ən çox önə çıxan pilostuz uçuş aparatlarının hərb meydanında dominantlığı idi. Lakin pilotsuz şahinlərin “vuran əli” ənənəvi olaraq raketlər və aviasiya bombaları idi. Kiçik bir savaşda 2-ci dünya savaşından bu yana dəfələrlə bomba və raket “yağışına” şahidlik eləmiş bir dünyanı təəccübləndirəcək nə baş verə bilərdi ki? Fərqli yanaşlalar ola bilər, məncə ən önəmli şok effektini aviasiyanın və pilotsiz aparatların caynağındakı “ağıllı bombalar” yaratdı. Azərbaycan bu savaşa uzun illərdən bəri hazırlaşırdı və bilirdi ki müasir savaşın taleyini təkcə əsgərlərin vətənpərvərlik ruhu, savaş əzmi həll eləmir. Bu savaş meydanında həm də texnoloji üstünlük, intellektual tətbiqlər öz sözünü deyəcək.
Qardaş ölkənin hərbi-texnoloji sahəsində önəmli mövqeyə sahib “ASELSAN” şirkətinin bilavasitə dəstəyi ilə əldə edilən təcrübə Azərbaycan hərbi sənayesinə Lazer tuşlama başlıqları ilə təchiz edilmiş aviasiya bombaları və raketləri qazandırdı. Azərbaycanın çox sayda ənənəvi raketlərə sahib olduğunu nəzərə alsaq, lazer tuşlama başlıqlarının Azərbaycan üçün nə dərəcədə əhəmiyyətli olduğunu anlayarıq.
Azərbaycan Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin Elmi-Tədqiqat İnstitutunun (ETİ) Türkiyənin ASELSAN şirkəti ilə birlikdə hazırladığı lazer yönləndirməli aviasiya bombasının effektivliyinə inam sonsuz idi. Gövdə qismi ASELSAN tərəfindən yaradılmış Lazer Yönləndirmə Dəsti (LGK- Lazer Güdüm Kiti) üzərində kiçik dəyişikliklər edilməklə Azərbaycan istehsalı olan aviasiya bombasına inteqrasiya olunmuşdu. Hərbi mənbələrə görə LGK-nin inteqrasiya edildiyi Azərbaycan istehsalı olan QFAB-250 aviasiya bombaları buraxıldığı hündürlükdən asılı olaraq 12000 metrədək məsafədə hədəfləri maksimum 10 metr sapma ilə vurmağa imkan verirdi. Bu, həm də NATO standartlarına uyğun yaradılmış LGK yönləndirmə dəstinin sovet standartlarına uyğun aviasiya bombasına ilk inteqrasiyası idi.
Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus Su-25M döyüş təyyarələri “ASELSAN” tərəfindən hazırlanmış Lazer Rəhbər Dəstindən (LRD), eləcə də “ağıılı bombalar”dan istifadə etməsi minimum silah tətbiqi ilə daha çox sayda hədəflərin dəqiq və daha təhlükəsiz şəratitdə sıradan çıxarılması ilə nəticələndi. Fakt olaraq onu deyə bilərik ki, LGK-nin hərbi arsenalımızdakı ənənəvi bomba və raketlərə “ikinci nəfəs” verməsi, düşmənin təyin olunmuş 65 hədəf, düşmənin hərbi qüvvəsi, DOT və DZOT-larının, hərbi obyektlərinin və texnikasının 100 faiz məhv edilməsində “ağıllı bombaların” rolu oldu
Əldə edilən məlumata görə QFAB-250 LG, 27 sentyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Ordusunun Qarabağ bölgəsində başlatdığı əks hücum əməliyyatları zamanı Azərbaycan Su-25M-ləri tərəfindən istifadə edilmişdir. Bayraktar TB2 Silahlı İnsansız Hava Vasitəsinin lazer işarələməsindən sonra Su-25M döyüş təyyarəsi QFAB-250 LG ilə Ermənistan Ordusunun hədəflərini uğurla sıradan çıxarıb.”
Yeri gəlmişkən, bombanın texniki parametrlərini bir daha nəzərdən keçirək:
“Sursat Çəkisi: 250 kiloqram
Məsafə 12 kilometr
Dairəvi Sapma dəyəri < 10 metr
Uzunluq 3.3 metr
Çap 240 millimetr
Ümumi çəki 270 kq”
Anar Şuşalı
Hərbi jurnalist
