Bu günlərdə ABŞ prezidenti Baydenin Putin haqqında işlətdiyi bir ifadə dünya mətbuatında səs-küyə səbəb oldu.
“Putin daha hakimiyyətdə qala bilməz” sözləri ABŞ mətbuatı tərəfindən ciddi sorğulandı: “Olmaya, Ağ Evin bu məsələ ilə bağlı hansısa planları var?”.
ABŞ Dövlət Departamenti dərhal bu və digər ehtimalları inkar elədi və rəsmi açıqlamada vurğulandı ki, ABŞ-da Rusiyanın siyasi hakimiyyətini dəyişmək, dövlət çevrilişi etməklə bağlı hansısa planlar qurulmur və bu, Baydenin “şəxsi ifadəsidir”.
Utanmasalar, deyərdilər ki, prezident Baydenin ABŞ adından danışmağa haqqı yoxdur.
Onsuz da, səsləndirilən açıqlamaların ümumi icmalı elə bu anlama gəldi.
ABŞ-ın siyasi elitasında ən çox populist adam Tramp hesab olunurdu. Dünya mətbuatının “ekstaz”ı da məhz Donald Trampın bir-birindən absurd və qalmaqallı açıqlamaları, “Twitter”də yazdığı qısa atmacalar idi.
Bu gün isə Cozef Bayden öz populizmi ilə Trampı kölgədə qoyub.
Lakin “populizm” deyərək, hər şeyi ciddiyə almamaq da yalnış addım olar.
Amerika kəşfiyyatı dünyada bir nömrədir – buna kiminsə şübhəsi ola bilməz.
Qərbin müxtəlif ölkələrdə, o cümlədən Rusiya Federasiyasında “yatmış agentləri” də az deyil. Həmçinin, korrupsiyaya bulaşmış və məmur ailələrinin “min cür oyundan çıxdığı” sistemlərdə hər hansı informasiyanı əldə etmək, insanları şantaj edərək nəsə qoparmaq elə də çətin deyil.
Hələ fevralın əvvəllərində “həyəcan siqnalı”nın çalınması, ABŞ hakimiyyətinin “Rusiya Ukraynaya hücum etməyə hazırlaşır” tipli bəyanatları, müharibə gedişində də bəzi yerlərdə Rusiya qoşunlarının pusquya düşməsi, Zelenskiyə qarşı təşkil olunmuş sui-qəsd planlarının qarşısının alınması, önəmli kəşfiyyat məlumatlarının əldə olunub Ukrayna hakimiyyətinə ötürülməsi və s. Əlbəttə, MKİ pis işləmədi.
Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, Rusiya hakimiyyətində ayrı-ayrı şəxslər Qərb kəşfiyyatı ilə əməkdaşlıq edir. Ya birbaşa, ya da dolayı yollarla…
Övladları, arvadları və hətta məşuqələri lüks həyata, əyləncəli gecələrə alışan general və məmurlar bu mövzuda “zəif bənd” sayıla bilərlər.
Putinin ətrafında yüzlərlə insan irili-xırdalı “biznesmen”lərə, oliqarxlara çevriliblər. Dövlətin pulunu talayır, xaricdə mülklər, yaxtalar alırlar.
Bütün gün vətənpərvərlikdən danışan Solovyov belə, fürsət tapan kimi özünün İtaliyadakı villasına qaçırdı… İndi isə qaça bilmir.
Hətta ukraynalı ekspertlər bəzən yarızarafat-yarıciddi rusiyalı generallara təşəkkür də edirlər: “Çox sağ olun ki, ordunun puluna yaxtalar almısınız, mülklər tikdirmisiniz”.
Əlbəttə, ABŞ maraqlıdır ki, Rusiyada siyasi hakimiyyət və yaxud siyasi mühit dəyişilsin. Həbsdə olan Navalnı və bir çox liberal ruhlu siyasətçilərin, jurnalistlərin Qərbdən dəstək alması da şübhə doğurmur. İstər qrant şəklində olsun, istərsə də gizli maliyyə yardımları, “şübhəli” ianələr əsasında.. Lakin onlardan hələ heç biri Putini devirmək üçün açıq çağırış səsləndirməyiblər.
Bəli, demokratik mübarizə aparmaq, seçkilərin şəffaf keçirilməsi üçün, etirazların təşkili üçün cəhdlər olub… Lakin ABŞ-da çox yaxşı bilirlər ki, Rusiyanın hakim elitasını generallar və xüsusi xidmət orqanlarının köynəyindən çıxan oliqarxlar təşkil edir.
ABŞ prezidenti artıq anlayıb ki, Putinlə dialoq heç nə verməyəcək. Rusiyada kiminsə öldürülməsi, hakimiyyətin dəyişməsi yetərli deyil. Burda kütlə psixologiyası və ictimai rəy də önəmli amildir.
Düşünürəm ki, Ağ Ev rəhbəri “Putin daha hakimiyyətdə qala bilməz” deməklə heç də “quş” buraxmayıb, ağzından hər hansı məsuliyyətsiz söz qaçırmayıb. Əksinə, bu açıqlama bir mesaj kimi anlaşıla bilər.
Açmasını mən belə görürəm: “Biz sizin daxili işlərinizə, siyasi sisteminizə, milli təhlükəsizlik konsepsiyalarınıza, Rusiyanın dövlət quruluşuna qarışmaq istəmirik. Amma bu adam (Putin) hamının başına bəla olub. Bizi də yorur, sizə də problem yaradır. Bir tədbir görün, öz aranızda düşünüb bu “xərçəng” şişini aradan qaldırın. İşinizi elə qurun ki, gələcəkdə sizinlə kompromis tapa bilək”.
Bəli, Bayden qocadır, bəzən çox gülməli hərəkətlər edir. Amma bu şəxs soyuq müharibə dövründən keçib… Və uzun illər siyasi proseslərin içində olub, ABŞ-da adamı “diri-diri yeyən” lobbist oyunlarından, “kuluar” intriqalarından “sağ-salamat” çıxıb… Eyni zamanda, SSRİ-nin və sonradan RF-nin siyasi elitasında gedən intriqalardan, Xruşşov dövründən bəri davam edən siyasi oyunlardan çox yaxşı xəbəri var.
Top indi Rusiyanın siyasi elitasındadır. Ya Putini nisbətən “yumşalmağa” inandıracaqlar, ya da ehtiyat variantlara əl atacaqlar.
Sözardı: Almaniya yəhudilərə qarşı olan soyqırım və cinayətləri birdən etiraf etmədi. Bunun üçün müəyyən zaman gərəkdi. Almaniya Federativ Respublikası qurulduqdan sonra ortaya çıxan yeni siyasi elita İsraillə münasibətləri yaxşılaşdırmağa başladı. Bu kimi hallar Rusiyada da baş verə bilər – nə vaxtsa, Mariupoldakı soyqırım qurbanlarının xatirəsinə Moskvada abidə qoyulacaq. Nə vaxtsa – ən az 20 il sonra.
Rüfət Əhmədzadə
panrufat@gmail.com
Alp.Az
