Noyabrın 15-dən qış rejiminə keçid hər il olduğu kimi bu dəfə də problemlərlə yadda qaldı. “Azəriqaz” QSC və “Azəristilik” ASC arasında yaşanan borc qalmaqalı istiliyin verilməsində yaranan problemləri kölgədə qoydu.
Bu iki qurum arasındakı borc problemləri demək olar ki, hər il yaşanır. “Azəriqaz” tarix müəyyən edir, borc ödənilməsə, qaz verməyəcəyini bildirir. Sonra “Azəristilik” dövlət yardımıyla, müxtəlif yollarla bu borcu ödəməyə çalışır.
Məsələnin həll olunduğu düşünülsə də, növbəti il qurumun borcu əvvəlkindən bir qədər də artıq olur. Bu problem bir neçə ildir davam edir.
2021-ci ildə isə “Azəristilik” ASC 34 milyon manat borcunun yarandığı bildirilir. “Azəriqaz” borcun ödənilməsi üçün “Azəristilik” ASC-yə dekabrın 15-dək vaxt verib. Bu müddətin bitməsinə bir gün qalıb, amma hələ də problem həll olunmayıb.
Görünən odur ki, “Azəristilik” bu borcu ödəməkdə xeyli çətinlik çəkir. Çünki əvvəlki illərdə problem noyabr ayına qədər həllini tapırdı.
“Azəriqaz” QSC-nin ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin rəhbəri Eldəniz Vəliyev “AzPolitika.info”ya xatırladıb ki, borcun həll olunması üçün sözügedən quruma dekabrın 15-dək vaxt verilib: “Bu müddət əvvəl 1 həftə nəzərdə tutulmuşdu. Lakin aparılan danışıqların nəticəsi olaraq zaman dekabrın 15-dək uzadıldı. Əgər bu müddət bitənədək borc ödənilməsə, “Azərsitlik” ASC-yə qazın verilişi dayandırılacaq”.
“Azəristilik” tərəfindən əhaliyə göstərilən xidmətin dəyəri Tarif Şurası tərəfindən tənzimlənir. Tarifə əsasən, ödənilən məbləğ mənzilin hər kvadratmetrinə görə əhali qrupu üzrə aylıq 15 qəpik, qeyri-əhali qupu üzrə isə 25 qəpik təşkil edir.
Qeyd edək ki, “Azəristilik” ASC 2005-ci ildə yaradılıb və “Azəriqaz” QSC-yə tabedir. Qurum yarandığı ildən dövlət büdcəsindən yardımlar alır. Belə ki, 2005-2021-ci illər ərzində dövlət büdcəsindən 300 milyon manatdan çox vəsait ayrılıb. 2022-ci ildə isə 41.1 milyon manat subsidiya ayrılacağı gözlənilir.
”Azəristilik” ASC-nin 16 ildə dövlətdən aldığı milyonlarla manat qarşılığında vətəndaşlara göstərdiyi xidmətin səviyyəsi çox aşağıdır. Yalnız onu yazmaq kifayətdir ki, ölkə bir aydır qış rejiminə keçilib, amma hələ də bir çox binada istilik yoxdur.
İqtisadçı ekspert Xalid Kərimli problemi “AzPolitika.info”ya şərh edərkən bildirib ki, 2020-ci ildə Azərbaycan İnvestisiya Holdinqi qurularkən əsas məqsədlərdən biri də dövlət mülkiyyətində olan müəssisələrin fəaliyyətlərinin təkmilləşdirliməsi, nəzarətin artırılması, koorporativ idarəetmənin təmin olunması idi: “Hazırda bir çox dövlət qurumlarında ciddi problemlər var. Onlardan biri də “Azərisitilik” ASC-dir”.
X.Kərimli qeyd edib ki, “Azəristilik” dövlətin ayırdığı resurslardan səmərəli istifadə edə bilmir: “Biz görürük ki, ASC xidmət göstərdiyi mənzilləri, binaları normal istiliklə təmin edə bilmir. Eyni zamanda yaranan problemləri də aradan qaldırmağı bacarmır. Deməli qurum ya bu işi bacarmır, ya da fundamental qərarları qəbul etdirə bilmir. Problemdən əziyyət çəkən isə əhalidir. Əgər “Azəristilk” borcu ödəməsə və nəticədə “Azəriqaz” mavi yanacağın verilməsini dayandırarsa, bu əhaliyə ciddi problemlər yaradacaq. Eyni zamanda hər ay vaxtlı-vaxtında ödəniş edən abonentlərin mənzillərinə istilik verilməyəcək. Nəticədə narazılığın miqyası bir qədər də artacaq”.
Ekspertin sözlərinə görə, qazın verilişi dayanarsa, “Azəristilik” heç bir müştəriyə xidmət göstərə bilməyəcək: “Məsələn, “Azərenerji” və “Azəriqaz” istədiyi vaxt borcu olan müştərilərə xidmətini dayandıra bilir. Amma “Azərsitlik”də belə bir imkan yoxdur. Ona görə də qurumun sistemi yenidən təşkil edilməlidir. “Azəristilik” ASC-nin təqdim etdiyi xidmət də ürəkaçan deyil. Elə bu səbəbdən qurumun xidmətindən narazı qalan vətəndaşlar borclarını ödəməkdən imtina edirlər.
İstənilən halda “Azəriqaz”ın qaz verilişini dayandırması ədalətsiz qərar olar. Məlumdur ki, “Azəristilik” ASC-nin əhatə dairəsindəki binaların əksəriyyəti sovet dönəmində tikilmiş köhnə yaşayış evləridir. Həmin binalarda istilik borularının, qızdırıcıların istifadə müddəti bitib və ya sıradan çıxıb. Məsələnin həlli kimi ilk növbədə istilik infrastrukturlarının bərpasına və yenidən qurulmasına ehtiyac var. Həmçinin problemin həlli mexanizmləri yaradılmalı və müştərilərlə münasibətlər fərdi müqavilələr əsasında tənzimlənməlidir”.
Xatırladaq ki, “Azərisitilik” ASC-nin 2017-ci ildə “Azəriqaz”a 90 milyon manat borcu olub. Bu borcun ödənilməsi büdcə hesabına həyata keçirilib. Mövcud vəziyyəti nəzərə alaraq bu il də borcun dövlət tərəfindən ödəniləcəyi istisna deyil.
Ümumiyyətlə, Azərbaycan enerji ölkəsi olduğundan, dövlət hesabına müasir mərkzləşdirilmiş istilik sisteminin qurulması və qış ərzində istiliyin binalara daha aşağı qiymətdən verilməsi mümkündür….”AzPolitika.info”
