Sovet-alman müharibəsi başlayanda general-leytenant Vladimir Kaçalov Arxangelsk hərbi dairəsinin komandanı idi. Dairənin bazasında tezliklə 28-ci ordu yaradılır və iyulun 21-də Kaçalovun komandanlığı altında Qərb cəbhəsinə yollanır.
Ordu dərhal Smolensk ətrafında ağır döyüşlərə qoşulur. Almanların burada ləngiməsində 28-ci ordunun da ciddi rolu olur. Nəticədə almanlar bu orduya qarşı iri hərbi qüvvələr yönəldirlər.
Avqustun ilk günlərində 28-ci ordu artıq mühasirədə döyüşür. General Kaçalov mühasirədən çıxmağa çalışarkən itkin düşür. Sovet xüsusi xidmət orqanları Kaçalovun əsir düşdüyünü Stalinə məruzə edirlər.
Avqustun 16-da Ali Baş Komandanlıq məşhur və məşum 270 saylı əmr verir. Bu əmrdə bir neçə başqa generalla yanaşı Kaçalovun da adı çəkilir, qorxaqlıq göstərərək əsir düşməsi deyilir.
SSRİ Ali məhkəməsinin Hərbi kollegiyası Kaçalovu vətənə xəyanətdə günahkar bilərək ölüm hökmünə məhkum etdi. Generalın arvadı və qayınanasına isə 8 il həbs cəzası kəsildi. Qayınana ağır düşərgə şəraitinə dözməyərək 3 il sonra vəfat etdi. Generalın arvadı Yelena Kaçalova isə həbsi sona qədər çəkdi.
Müraribə bitəndən sonra Kaçalovun əsirlikdə olması barədə heç bir məlumat tapıllmadı. Yelena Kaçalova azadlığa çıxdıqda müxtəlif instansiyalara məktublar yazaraq ərinin təmiz adının qaytarılmasını istəyir. Nəticədə 1952-ci ilin avqustunda “antisovet təbliğat” ittihamı ilə yenidən həbs edilir.
Araşdırmalar zamanı generalın Smolensk vilayəti Stodolişe kəndi yaxınlığında həlak olması barədə informasiya əldə olunur. Buradakı kütləvi məzarlıqda 1952-ci il noyabrın 6-da aparılan eksqumasiya nəticəsində cəsədlərdən birinin general Kaçalov olduğu aşkar edilir. Buna baxmayaraq, onun bəraəti və arvadının azad edilməsi üçün heç bir addım atılmır.
Yalnız Stalinin ölümündən sonra, 1953-cü ilin dekabrında Hərbi kollegiya 12 il əvvəl çıxardığı hökmü ləğv edir, Kaçalovun həlak olması qəbul edilir, arvadı da azadlığa çıxır.
Yadigar Sadıqlı
