Bir neçə gün əvvəl Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutundan mətbuata verilən məlumatda bildirilirdi ki, VI sinfin “Ümumi tarix” dərsliyi üzrə (Ağalarov P., Quliyev N., Qasımov E., Hüseynov E. “Ümumi tarix”. VI sinif üçün dərslik) irad və təkliflərin bildirilməsi üçün yaradılmış komissiya (Qədim dövr tarixi şöbəsinin müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent A.Əlimirzəyev və Orta əsrlər tarixi şöbəsinin müdiri, tarix elmləri doktoru, dosent T.Nəcəfli) tərəfindən həmin dərslik üzrə elmi səhv və qüsurlar müəyyən olunub. Bütövlükdə, dərslikdə 56 qüsur müəyyən edildiyi qeyd olunmaqla yanaşı, nümunələr də göstərilib.
Onu da vurğulayaq ki, Təhsil Nazirliyindən mətbuata sözügedən dərsliyin istifadədə olmadığı barədə məlumat yayılmışdı.
Pərviz Ağalarov: “İki müəssisə arasında konfidensiallıq Tarix İnstitutunun bəzi əməkdaşları tərəfindən pozulub”
Barəsində bəhs edilən dərsrliyin həmmüəllifi, tarixçi Pərviz Ağalarov redaksiyamızla əlaqə saxlayaraq bildirdi ki, “Ümumi tarix” dərslik kimi nəşr edilməyib, bu, dərsliyin layihəsidir. P.Ağalarovun bildirdiyinə görə, dərslik layihəsi aidiyyəti qurumlara göndərilir və onların müzakirəsindən keçir, irad bildirilirsə, onlar düzəldilir, bütün yanlışlıqlar aradan qaldırılır və sonra çapına qərar verilir. P.Ağalarov vurğuladı ki, 6-cı siniflər üçün “Ümumi tarix” dərsliyi layihəsi ətrafında bu cür ajiotajın yaradılması doğru deyil və çap olunmamış, dərslik kimi təsdiq edilməmiş, layihə şəklində çox məhdud dairədə bilinən bir məsələnin bu cür müzakirə edilməsi müəlliflərin narahatlığına səbəb olub. “…Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin mətbuat xidməti bu mövzu ilə bağlı açıqlama verib və məsələyə aydınlıq gətirib.
Lakin bundan sonra da KİV-də əks-təbliğatın getməsi həmin dərslik layihəsinin müəlliflərindən biri kimi məni də narahat etməyə bilməz. Adımız yersiz olaraq hallanmaqdadır. Ona görə bəzi məsələlərə daha ətraflı aydınlıq gətirməyə qərar verdim.
Bu ildən etibarən Təhsil Nazirliyi variantiv dərsliklər layihəsinin həyata keçirilməsinə başlayıb. Haqqında söhbət gedən dərslik layihəsi də variantiv dərslikdir.
Yəni bu dərsliklər dövriyyədə olan dərsliklərə alternativ kimi nəzərdə tutulub.
Bunu da xüsusi vurğulayıram ki, dərslik layihəsi hələ ictimai müzakirə mərhələsindədir, dərc olunmayıb və respublika ümumtəhsil məktəblərinə də paylanılmayıb. Dərslik layihəsi ekspertlərə, müvafiq elm və təhsil ocaqlarına rəy bildirilməsi üçün təqdim olunub. O cümlədən də AMEA-nın A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutuna. Yeri gəlmişkən qeyd edim ki, bu, yeni təşəbbüs deyil, Təhsil Nazirliyi bir neçə ildir ki, dərslik layihələrini bu şəkildə ekspertlərə, aparıcı elm ocaqları və ali təhsil müəssisələrinə təqdim edir.
Dərslik layihələri həm də trims.az saytına yerləşdirilir, və bu saytda qeydiyyatdan keçməklə istənilən şəxs layihə ilə tanış olur, irad və təkliflərini birbaşa təqdim etmək imkanı əldə edir. Gözəl təşəbbüsdür və alqışlanmalıdır. Çünki bu addmlar dərslik layihələrinin dərc olunana qədər daha da təkmilləşdirilməsinə xidmət edir. Bəs nə baş verir?!
Maraqlıdır ki, Təhsil Nazirliyinin irad, rəy və təkliflər verilməsi üçün müraciət etdiyi müxtəlif elm və təhsil ocaqları içərisində yalnız AMEA-nın Tarix İnstitutunun, daha dəqiqi, onun əməkdaşlarının iradlarını (məhz iradlarını, adətən, onlar təklif vermirlər – P.A.) ictimailəşdirib, bəzi xəbər saytlarında sensasiya kimi dərc etdiriblər. Üstəlik, bundan təsirlənən bəzi televiziya kanalları da bu xəbəri daha da şişirdilmiş şəkildə cəmiyyətə təqdim etməyə başlayıblar.
“Dərslikdə 56 qüsur və səhv tapılıb” başlığı ilə ictimai rəyə yanlış yön verilir, düzgün olmayan, ədalətsiz kampaniya aparılır.
Əvvəla biz – həmin dərslik layihəsinin müəllifləri olaraq, ilk növbədə, AMEA-nın Tarix İnstitutuna təşəkkür edirik. Qısa zamanda ikinəfərlik komissiya yaradıblar. Pandemiya şəraitində ağır iş şərtləri altında bu dərslik layihəsini oxuyub başa çatdırdıqları üçün onlara minnətdarıq.
İradlar Təhsil Nazirliyi tərəfindən bizə də təqdim edilib, onlara da tezliklə cavab verəcəyik. Bizi narahat edən iradların bayağı təqdimatı, Təhsil Nazirliyinin və müəlliflərin aşağılanmasıdır…
…Əgər məsələyə yanaşma belədirsə, indi mən də sizlərə – tarix elmi və onun tədrisi sahəsində çalışanlara müraciət edirəm:
– Sizcə Azərbaycanın orta əsrlər tarixi üzrə ixtisaslaşmış mütəxəssis “Ümumi tarix” dərsliyinin qədim dövrü üzrə hansı təklif verə bilər?!
Adam bu dövrün mütəxəssisi deyil, irad və səhv dedikləri o 56 rəyə baxsanız, asanlıqla bunun şahidi ola bilərsiniz.
İkincisi, Tarix İnstitutunda elmi fəaliyyətlə məşğul olan, illərdir orta təhsil prosesindən kənarda olan birisi tədrisin asan və ya çətinliyindən, kurikulum standartlarından nə danışa bilər, nə tövsiyə verə bilər?!
Baxın təkliflərindən birinə: təklif edirlər ki, homo habilis və homo sapienslə yanaşı, erectikusun da adı çəkilməlidir (6-cı sinif dərsliyində).
Mütləq! Heydelberqin, Sinantropun da adını yazarıq, qəti narahat olmayın.
Digər məsələni yuxarıda da vurğulamışam: bu insident, yəni iradların ictimailəşdirilməsi iki müəssisə arasında konfidensiallığın kobud şəkildə pozulmasıdır və bu, birinci dəfə deyil ki, baş verir.
Onda, zəhmət olmasa, deyə bilərsinizmi marağınız nədir, cənablar?! Heç bir müəssisə bunu etmir, məhz siz, məhz AMEA-nın Tarix İnstitutunun əməkdaşı! İki müəssisə arasında konfidensiallıq Tarix İnstitutunun bəzi əməkdaşları tərəfindən pozulub. Mənim şəxsən Tarix İnstitutunun yeni direktoru pr. Kərim müəllim Şükürova elm xadimi və bütöv şəxsiyyət kimi böyük hörmətim var. Yüksək mədəniyyətə malik gözəl insandır. Orada islahatlar apardığından da xəbərimiz var. İnanıram ki, hörmətli professorumuz tezliklə bu məsələlərə ciddi şəkildə müdaxilə edəcək. Biz də (müəlliflər) Tarix İnstitutu ilə böyük məmnuniyyətlə əməkdaşlıq etməyə hazırıq”.
Dərslik layihəsi ilə bağlı məlum informasiyanın Tarix İnstitutunun bəzi əməkdaşları tərəfindən mətbuata yayıldığını deyən P.Ağalarov inanır ki, heç bu məsələdən institutun direktoru K.Şükürovun xəbəri də yoxdur. İnstitutun bəzi əməkdaşlarının 2016-2017-ci illərdə də eyni addımı atdığını deyən P.Ağalarovun sözlərinə görə, bu da səbəbsiz deyil.
A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu konfidensiallığı niyə qorumayıb?
Tofiq Nəcəfli: “Bunu Tarix İnstitutu öz verdiyi rəyə uyğun ictimailəşdirib”
İnstitutun şöbə müdiri, tarix elmləri doktoru, tarixçi-alim Tofiq Nəcəfli isə “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, burada heç bir konfidensiallığın pozulmasından söhbət gedə bilməz: “Burada heç bir konfidensiallıqdan söhbət gedə bilməz, çünki vəsait ictimai müzakirəyə verilib, bir həftədir ki, ictimai müzakirədədir. Tarix İnstitutu Təhsil Nazirliyinə məktub göndərdikdən etibarən həmin qeydlər ictimailəşdirilib. Bu vəsait ictimai müzakirədədir və ictimai müzakirənin nəticəsi olaraq da Tarix İnstitutuna göndərilən kitabla bağlı rəsmi rəy nazirliyə bildirilib. Həmin rəy də olduğu kimi institutun rəsmi portalına yerləşdirilib və ictimailəşdirilib. Ona görə də burada konfidensiallıqdan söhbət gedə bilməz. Bunu Tarix İnstitutu öz verdiyi rəyə uyğun ictimailəşdirib”.
