“ABŞ, Britaniya və Avropa İttifaqı ölkələri genişmiqyaslı, çoxsaylı cəza sanksiyaları ilə Rusiyanın energetika sektoruna ciddi təsir edə bilməyiblər. Halbuki onlar sanksiyalar tətbiq etməklə Ukraynadakı müharibənin gedişatını dəyişmək istəyirdilər.
Alp.Az xəbər verir ki, nüfuzlu “Business Insider” belə yazır. Nəşrin fikrincə, Qərb sanksiyalar vasitəsitlə Rusiya Federasiyasını ciddi şəkildə zəiflədə bilməyib. Tam əksinə, bu ilin nəticələrinə görə Rusiyanın enerjidaşıyıcılarından əldə etdiyi gəlir böyük miqyasda ola bilər.
İlkin hesablamalara görə, profit 321 milyard dollar təşkil edə bilər ki, bu da ötən illə müqayisədə 30 faizdən də artıqdır.
Rusiya Federasiyasının neft və qaz satışından əldə etdiyi gəlirlərin artımı Hindistanda enerjidaşıyıcılarına tələbatın artması ilə bağlıdır. Çin isə Rusiya neftinin daimi və böyük alıcısı olaraq qalır.
Rusiyanın gəlirlərinin artmasına dünya bazarlarında xam neftin və təbii qazın satış qiymətlərinin yüksək olması da ciddi təsir edir.
Avropa İttifaqı enerjidaşıyıcıları təminatı sahəsində Rusiyadan asıllılığı aradan qaldırmaq niyyətində olsa da, avropalılar ruslardan neftlə qazı böyük həcmdə almağa davam edirlər.
Üstəlik, Avropada rus qazı, nefti və daş kömürünün alınması ilə bağlı yekdil mövqe, dəqiq plan və perspektiv strategiya yoxdur.
Məsələn, Almaniyanın hakimiyyət dairələri bəyan ediblər ki, payıza qədər Rusiyadan daş kömür alınmasına, ilin sonunadək neft alınmasına, 2024-cü ilin sonuna qədərsə təbii qazın alınmasına son qoya bilərlər.
İlk baxışdan qətiyyətli və bravur açıqlamadır, amma həmin müddətədək Almaniya iqtisadiyyatı ilə sənayesi nə etməlidir, Rusiyadan alınan enerjidaşıyıcılarına real alternativ olaraq nədən istifadə etməlidir?
Bəhs etdiyimiz müddətə qədər tab gətirməyə Almaniyanın, habelə Avropa İttifaqının sadəcə, imkanları və resursları yoxdur.
Almaniyanın və dünyanın ən böyük kimya şirkətlərindən olan BASF-ın rəhbəri Martin Brudemüllerin dediyinə görə, rusiyalı enerjidaşıyıcılarından imtina şirkəti 4-5 həftə ərzində tam müflis edə bilər.
BASF iflasa uğrayarsa Almaniyanın kimya sənayesi çökəcək, daha sonra poladəritmə, qara və rəngli metallurgiya sənayeləri iflic duruma düşəcək. Bir qədər də keçəcək, Almaniyanın maşınqayırma sektorunda ağır böhran başlanacaq. Ölkədəki ən iri sənaye müəssisələrindəki problemlər kütləvi işsizliyə səbəb olacaq, bu isə sosial partlayışla nəticələnəcək.
Almaniyada elə indi loqistika və xüsusilə də yeni qaçqınların yerləşdirilməsi, təminatı ilə bağlı problemlər yaşandığından rəsmi Berlinin nikbin bəyanatları ən azı sual doğurur.
ABŞ bütün dünyanı Rusiyadan neft, qaz və daş kömür almaqdan imtinaya çağırır.
Vaşinqton belə bəyanatlar verə bilər, çünki Rusiya Federasiyasının enerjidaşıyıcılarından asılı deyil. Daha dəqiq olsaq, ABŞ Rusiyadan daş kömür və təbii qaz almır. Xam neftə gəldikdə isə, Rusiyadan alışlar Birləşmiş Ştatların ümumi idxalının cəmi 10 faizini təşkil edir. Özü də Rusiyadan alışların 75 faizi xam neft yox, neft məhsullarıdır.
“Almayın!” bəyanatı ən çox Avropa İttifaqına zərbə vuracaq. Başlıca vəsilələrdən biri də budur ki, ABŞ-dan fərqli olaraq, Aİ-nin enerji sistemi böhranların öhdəsindən asanlıqla gələ bilməz və bu, Avropada “enerji yoxsulluğu” yaradacaq.
Təbii ki, sanksiyalar Rusiya iqtisadiyyatında ciddi problemlər yaradıb. Lakin unutmayaq ki, Rusiya Federasiyasının dövlət büdcəsi hazırlanarkən enerjidaşıyıcılarının qiymətləri indiki səviyyədən xeyli aşağı həddə hesablanmışdı. Bu səbəbdən də RF büdcəsinin mövcud göstəriciləri yaxın vaxtlarda fəlakətli şəkildə pisləşən deyil.
Gələk daş kömürə.
Ötən il Rusiya Federasiyasının daş kömür ixracının toplam həcmi 227 milyon ton və ya 17,6 milyard dollar təşkil edib. Bu həcmdən Asiya-Sakit Okean regionu ölkələrinə 129 milyon ton (o cümlədən Çinə 52 milyon ton, Hindistana 6,6 milyon ton) satılıb.
Ötən il Avropa İttifaqı Rusiyadan 5,16 milyard avroluq daş kömür alıb.
ABŞ aprelin 22-də Rusiyadan enerjidaşıyıcılarının alınmasını tam dayandıracaq.
Avropa İttifaqı isə Rusiyadan daş kömür idxalı ilə tranzitini avqustun 10-da dayandırmaq niyyətindədir.
Hazırda Aİ-nin daş kömür idxalında Rusiyanın payı 45 faizə bərabər olduğundan real çıxış yolunu tezliklə tapmaq asan deyil. İndoneziya və Avstraliya alternativ satıcılardır, lakin həmin ölkələrdən Avropaya daş kömür daşınmasının nəqliyyat-loqistika xərcləri az deyil.
Rusiya Federasiyasının rəhbərliyi “uduzan Avropa olacaq, biz başqa satıcıları artıq tapmışıq” tipli bəyanatlar versə də, hər şey təqdim edildiyi kimi deyil.
Əvvəla, Rusiyanın daş kömürünün Qərb yox, Şərq istiqamətdə, Asiya ölkələrinə satılması yaxın vaxtlarda böyük həcmdə olmayacaq. Əsas problem Rusiyanın dəmiryol infrastrukturunun mövcud daşıma və buraxılış imkanlarının məhdudluğudur. Bundan başqa, loqistika problemi də var.
Çin Rusiyadan aldığı enerjidaşıyıcılarına görə ödənişləri yuanla etməyə razıdır və daha doğrusu, bunu artıq edir. Lakin Pekinin sərt valyuta nəzarəti səbəbindən Moskvanın pulları Çindən çıxarması problematikdir.
Dünya bazarlarında daş kömürün satış qiyməti artaraq 1 ton üçün 400 dollara çatıb. Daş kömürdən istifadə bir sıra ölkələr üçün məcburi addımdır: məsələ təbii qaza alternativ arayışıdır. Təbii qaz nə qədər bahalaşırsa, daş kömürə olan tələbat da artır.
Ekspertlərin hesablamalarına görə, daş kömür bundan sonra 5 il də tələbat duyulan enerjidaşıyıcısı olacaq. Lakin sonra tələbat azalacaq, çünki daş kömür ekoloji baxımdan “çirkli” yanacaqdır.milli.az
