Cari ilin oktyabr ayının 31-də SoçidəAzərbaycanRespublikasınınPrezidenti İlham ƏliyeviləRusiyaFederasiyasınınPrezidenti Vladimir Putin arasında ikitərəfli görüş bir daha ölkəmizinQarabağməsələsindəkiqətimövqeyini ortaya qoydu.
İki il bundan əvvəl imzalanmış üçtərəfliBəyannaməçoxillikQarabağmünaqişəsinə son qoydu. İndi AzərbaycaniləErmənistan arasında münasibətlərinnormallaşmasıistiqamətindəmərhələliaddımların atılması dövrüdür.
AzərbaycannisbətənyaxınvaxtlardaAzərbaycaniləErmənistan arasında münasibətlərinnormallaşmasınınəsası olmalı 5 əsasprinsipiirəlisürüb. Bunlar beynəlxalqhüququnfundamentalprinsipləridirvə bu əsasdanormallaşmaya nail olmaq mümkündür.
Soçigörüşündəgündəlikdəkiməsələlərinəhatədairəsikifayətqədər geniş olmuşdur.
Yekun sənəddə “Qarabağ” və ya “DağlıqQarabağ” termininişlədilməməsini, Qarabağla bağlı bir sözün beləqeyd olunmamasını Prezidentcənab İlham ƏliyevinüçtərəfligörüşdənəvvəlRusiyaPrezidenti Vladimir Putinləikitərəfligörüşdəsəsləndirdiyi “Qarabağmünaqişəsiartıqtarixdəqalıb. O, iki il bundan əvvəlhəlledilib. Buna görədə bu baxımdan burada praktikiolaraqmüzakirəedilməliməsələyoxdur” bəyanatınıntəzahürü kimi qəbuletməkolar.
Ölkə başçısı Soçigörüşündənövbətidəfəqətiyyət nümayiş etdirərək, ölkənin milli maraqlarınıgüzəştəgetməyəcəyini bir daha nümayiş etdirdi. Növbətidəfəbəyan edildi ki, “Qarabağbölgəsində yaşayan erməniəhalisi bizim vətəndaşlarımızdırvə biz indi onların öz ərazimizdəhəyatınınecətəşkiledəcəyimiziheç bir beynəlxalqoyunçuiləmüzakirəetməyəcəyik. QarabağAzərbaycandır! İkinci Qarabağmüharibəsi bunu meydanda sübut etdi. İşğaldövründə dünyanın heç bir ölkəsi, o cümlədənErmənistan bu qondarmaqurumu tanımadı. Ona görədədaxiliişlərimizlə bağlı məsələləriheçvaxtbeynəlxalqqurumlarlavə ya böyüklüyündənvəpotensialından asılı olmayaraq, heç bir ölkəiləmüzakirəetmirik”.
Oktyabrın 31-də AzərbaycanPrezidenti İlham ƏliyevSoçidəRusiyaPrezidenti Vladimir Putinləgörüşündə bildirdi ki, Qarabağmünaqişəsiartıqtarixdəqalıb.
Münaqişənin iki il bundan əvvəlhəlledildiyinixatırladandövlətimizin başçısı bu baxımdangörüşdəpraktikiolaraqmüzakirəedilməliməsələnin olmadığını vurğulayıb. Əslində, bu fikri bildirməkləPrezident İlham Əliyev “QarabağAzərbaycandırvə nida” ifadəsindən sonra növbəti bir nida işarəsiqoymuş oldu. Yənigörüşdəsəsləndirilənhəmin fikir postmünaqişədövrünün yeni mərhələsinin başlandığını özündəifadəedir. Eyni zamanda bu fikir Xankəndişəhərindəmitinqtəşkiledənlərəvə onların havadarlarına tutarlı cavab oldu. Azərbaycanınmövqeyi ondan ibarətdir ki, bundan sonrakımərhələdəErmənistanlamünasibətlərinnormallaşdırılmasıistiqamətindəpraktikiaddımlar atılmalıdır.
İndikisülhyaratmaprosesindəkeçiriləngörüşlərdə, verilənbəyanatlardaQarabağa dair fikirlər yer almayıb.
ÇünkiartıqAzərbaycanPrezidentistatusunünvanınıgöstərib. Eləcədədövlətimizin başçısı yeni iqtisadirayonlarınyaradılmasıilə bağlı olaraqartıqölkəmizdə “DağlıqQarabağ” inzibati ərazi vahidinin olmadığını bəyanetmişdi. Onun sözlərinəgörə, Prezident İlham Əliyev “Qarabağxalqı” ifadəsiniişlədənlərəcavabolaraqdeyib ki, belə bir xalqyoxdur, orada yaşayan insanlar Azərbaycanvətəndaşlarıdır.
Yənimüharibədən sonra irəliyə doğru xeyliməsafəqətetmişik. HəttaErmənistanın siyasi rəhbərliyidəQarabağınAzərbaycanərazisi olduğunu etirafedir, çünki bütün dünya QarabağıAzərbaycanınərazisi kimi tanıyıb. Eləcədə, bir müddətöncəRusiyaPrezidenti Vladimir Putin dəbildirib ki, QarabağAzərbaycanıntərkibhissəsidirvə dünya bunu beləqəbuledir. Belə olan təqdirdə, bəzifitnəkar, öz geosiyasimaraqlarınıgüdəndövlətlərinQarabağla bağlı planlarını qabartmağa çalışmaları, separatçılarıtəlimatlandırmaları, Ermənistandan adamları yığıbXankəndinəmitinqə aparmaları qəbuledilməzdir. İddia edirlər ki, həminmitinqdə 25-30 minerməniolub. Ancaqtəxminən iki ay öncəseparatçıların başçısı ArayikArutunyanAğdərədəolarkənetirafetmişdi ki, Qarabağda 18 minəhaliyaşayır. Sonradan o veriləntəlimatauyğunolaraq bu rəqəmi 25 minləəvəzləyib. HəttaQarabağda 25 minerməni yaşasa belə, onların hamısınınhəminmitinqdə iştirak etməsi mümkün deyil. Ona görədə, aydın görünür ki, bu mitinqkənardantəşkilolunub. Regiondasülhüntəmin olunmasına maraqlı olan dairələr “DağlıqQarabağ” ifadəsiniişlətməməlidir.
Prezident İlham Əliyevinrusiyalıhəmkarıiləgörüşdədediyifikirlərçoxəsaslıdır. CənabPrezidenthaqlıolaraqbəribaşdan görüşün gündəliyinimüəyyənedəndairələrə bildirdi ki, müzakirəedəcəyimizməsələsülhyaratmaməsələsi olmalıdır. Ona görədə, Ermənistanlamünasibətlərinnormallaşdırılması prosesi diqqətmərkəzində olmalıdır. QarabağətrafındahansısasöhbətləraparmaqcəhdiisəAzərbaycantərəfindənməqbulhesabedilməyəcək.
Zərinə Hümbətova—Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti
