1980-ci illərin sonlarında Ermənistan Azərbaycanın tarixi torpaqlarına açıq formada ərazi iddiaları edərək, etnik təxribatlar və terror törətməyə başladı. Onlar SSRİ-nin mərkəzi hakimiyyətininzəifləməsindənistifadə edərək, DağlıqQarabağMuxtarVilayətininErmənistanabirləşdirilməsi üçün hərəkətə keçdilər. Nəticədəbu münaqişəXX yüzilliyin tarixinə ən faciəlimünaqişələrdən biri kimi daxil olub, onun nəticələri milyonlarla azərbaycanlının taleyinə ciddi təsir göstərib.XX əsrin ən faciəlimünaqişələrindən biri başladı.
Ermənistan SSR Ali Sovetinin qərarları Ermənistanıntəcavüzkar mahiyyətini açıq-aydın ortaya qoyurdu. Azərbaycanaqarşıərazi iddiaları təkcə millətçiqruplar tərəfindən deyil, həm də Ermənistanınhakimiyyətstrukturları tərəfindən irəli sürülürdü. Ermənistannəyinbahasına olursa-olsun Azərbaycan ərazisinin bir hissəsini zəbt etmək istəyirdi.İstərmüharibə ərəfəsində, istərsə də sonrakı dövrdə Azərbaycanın mövqeyi SSRİ Konstitusiyası və beynəlxalqhüquq normaları baxımından tam haqlı olub. Lakin o dövrdə Azərbaycan siyasi elitasınınfəaliyyətsizliyi, respublikada siyasi liderin olmaması vəziyyəti daha da çətinləşdirirdi.Ermənistanın hərbi təcavüzü, eyni zamanda, Azərbaycanda yaranmış vətəndaş müharibəsitəhlükəsi, hərc-mərclik, iqtisadiböhran, dövlət institutlarınıniflic olması ölkəni məhv olmaq təhlükəsi ilə üzbəüzqoyub. Məhz bu kritik anda, 1993-cü il iyunun 15-də Ümumilli Lider Heydər Əliyev xalqın təkidli tələbi ilə yenidən hakimiyyətəqayıtdı. Azərbaycan xalqı öz qurtuluşunu böyük oğlu, təcrübəli dövlət xadimi, ümummilli lider Heydər Əliyevdəgörüb və ölkənin gələcək taleyini ona etibaredib. Ulu öndərhakimiyyətəgələndəölkədəmürəkkəbşərait hökm sürürdü.
Son illərərzindəErmənistanınRespublikasınınölkəmizəqarşı 2020-ci il sentyabrın 27-dən başlayan növbəti hərbi təcavüzünəcavab olaraq, Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri Ali Baş Komandanın rəhbərliyi altında işğalaltındakı torpaqlarımızın azad edilməsi məqsədilə“Dəmir Yumruq” adlı hərbi əməliyyatbaşlandı və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü tam təmin olundu.
Təcavüzkar düşmən məğlub olub geri çəkilmələrinəbaxmayaraq, 12 sentyabr 2022-ci ildəölkəmizəqarşı yenidən təxribattörətdilər. Bir neçə günlük münaqişənin ardından düşmən tərəf susdudularaq geri çəkilməyəməcbur edildi.
Hüseynli Şükufə İlham qızı
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti
